“ไท” เป็นชื่อที่กลุ่มคนไทใช้เรียกตัวเอง แต่ออกเสียงเป็น “ไต” (Dai) ภาษาของคนกลุ่มนี้ เป็นภาษา “ตระกูลไต” (Tai Family) หรือ “คําไต” (Kam Tai Family) ซึ่งมีผู้พูดกันแพร่หลายที่สุด ในเอเชียอาคเนย์ นับตั้งแต่แคว้นยูนนาน ตอนใต้ของประเทศจีนเข้าไปในรัฐฉานของประเทศ สาธารณรัฐสังคมนิยมเมียนม่าเลยไปจนถึงรัฐอัสสัมของอินเดีย จากรัฐฉานลงทางใต้มาถึง ประเทศไทย เลยไปจนถึงมาเลเซีย และจากแคว้นยูนนาน กวางสี แผ่ไปยังประเทศลาว เวียดนาม และเขมร ดังนั้นชนชาติที่พูดภาษาตระกูลไตนี้ จึงถือว่าเป็นประชาชนชาติไทด้วยกันทั้งหมด ชนชาติไทและภาษาไต จึงมิใช่จะอยู่เพียงในประเทศไทยเท่านั้น แต่ยังมีผู้ที่อาศัยอยู่ในประเทศ อื่นๆ ซึ่งแต่ละที่แต่ละแห่ง จะเรียกชื่อแตกต่างกันออกไปตามสถานที่อาศัยอยู่เช่น
คนไท ที่อยู่ในรัฐฉาน มักเรียกตัวเองว่า ไตลื้อ ไตใหญ่ ไตเขิน ไตยอง คนไท ที่อยู่ในอินเดีย มักเรียกตัวเองว่า ไตคําตี่ ไตโนรา ไตอาหม และไตอ้ายตน คนไท ที่อยู่ในเวียดนาม มักเรียกตัวเองว่า ไตดํา ไตขาว ไตโท้ ไตนุง คนไท ที่อยู่ในลาว มักเรียกตัวเองว่า ไตลาว ไตพวน ผู้ไท ย้อ ไตทรงดํา (โซ่ง) ส่วนคนไท ที่อยู่ในประเทศไทยในภาคเหนือ เรียกตัวเองว่า ไทล้านนา หรือไตยวน นอกจากนี้ยังมีกลุ่มอื่นๆ อีกจํานวนมาก เช่น แสก พวน ย้อ ฯลฯ ที่มีชื่อเรียกแตกต่างกันออกไปแต่ยังพูดภาษา “ตระกูลไต” และจัดว่าเป็นชนชาติไทด้วยเช่นกัน “ผ้าตระกูลไต” ที่กล่าวถึงในเอกสารเล่มนี้ จึงรวมถึง ผ้าของกลุ่มชนชาติไทที่พูดภาษาตระกูลไต แต่จะกล่าวถึงเฉพาะบางกลุ่มที่มีเอกลักษณ์เด่นชัด ได้แก่ ไตยวนที่อําเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ และไตยวนอําเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ ซึ่งทั้งสองกลุ่มนี้ยังคงรักษาเอกลักษณ์ทางด้านภาษาพูด ภาษาเขียน ตลอดจนงาน หัตถกรรม (การทอผ้า) สืบมาจนปัจจุบันนี้
ข้อมูลจาก ทรงพันธ์ วรรณมาศ. ผ้าตระกูลไต Tai Textiles. เชียงราย: โชตนาพริ้นท์ จำกัด, 2551